"Les Indes Galantes" Rameau, czyli zwycięstwa miłości

Start Prologu; fot. I. Ramotowska

Jean Philippe Rameau, Les Indes Galantes

I Festiwal Oper Barokowych Dramma per musica

Studio Polskiego Radia im. W. Lutosławskiego, Warszawa

11.09.2015 (prapremiera polska)

  

Wykonawcy:

Marelize Gerber – sopran

Cecile Achille – sopran

Natalia Kawałek – sopran

Sean Clyton – tenor

Karol Kozłowski –  tenor

David Witczak – baryton

Dawid Biwo – bas-baryton

Zespół Wokalny Warszawskiej Opery Kameralnej

Il Giardino d’Amore pod kier Stefana Plewniaka

Usłyszeć Rameau w Polsce to absolutny rarytas. Dlatego tak oblegana była w ubiegłym roku Opera Rara, na którą Marc Minkowski przywiózł Les Boreades. A już wystawienie całej opery, co prawda bez inscenizacji, czyli w wersji koncertowej, to naprawdę poważne przedsięwzięcie. Podjął się tego zadania młody skrzypek i dyrygent, Stefan Plewniak ze swoją orkiestrą Il Giardino d’Amore, z międzynarodowa grupką solistów i przy wsparciu Zespołu Wokalnego Warszawskiej Opery Kameralnej. I udało się!

Atrakcja wieczoru - maszyna do robienia
wiatru; fot. I. Ramotowska

Stefan Plewniak to młody artysta, ale z bogatym doświadczeniem. Współpracował m.in. z Les Arts Florissants Williama Christiego i Le Concert des Nations Jordi Savalla. Nazwiska mistrzów mówią same za siebie. W 2011 roku Plewniak założył (wespół z klawesynistą Marco Vitale) własny ansambl, Il Giardino d’Amore – międzynarodową orkiestrę grającą, jak należy, na instrumentach z epoki lub ich kopiach. Zespół ma siedzibę w Wiedniu, a na koncie udział w rozmaitych festiwalach, m.in. Utrecht Oude Musik Festiwal i Bach Woche Wiedeń, oraz występy na wielu scenach w Polsce, Austrii, Holandii, a także za oceanem, w USA i Kanadzie.

Sami muzycy są młodzi i współpracują z grupą młodych solistów, wespół przygotowując swoje projekty. Tak właśnie powstała koncertowa wersja Les Indes Galantes – pierwszej opery-baletu Jeana Philippe’a Rameau, napisanej w 1736 roku do libretta Luisa Fuzeliera – twórcy komedii i wodewilów. I taką właśnie, nieco wodewilową formę ma dzieło Rameau. Poza mitologicznym prologiem składa się z czterech aktów, z których każdy opowiada inną historię – wszystkie dzieją się w egzotycznych sceneriach (Persja, Peru, Turcja), opowiadają o sile prawdziwej miłości i kończą happy endem. Tak więc treść jest – jak to w operach bywa – zbiorem banałów, a i charaktery nie są szczególnie interesująco zarysowane czy zróżnicowane.

Za to muzyczna inwencja Rameau zdaje się niewyczerpana. Mnoży arie, tańce, kolejne wariacje muzycznych tematów, zdawałoby się bez końca. Wszystkie piękne, wszystkie dające znakomite pole do popisu dla instrumentalistów i śpiewaków. Nie dziwota, że skróty wydają się niemożliwe – szkoda byłoby zrezygnować choćby z jednej nuty!

Stefan Plewniak prowadzi swój zespół z niespotykaną energią i temperamentem. Sam dzierży skrzypce i gra jako koncertmistrz, rzadko tylko odkładając je na bok, aby sprawniej ogarnąć całą grupę muzyków, solistów i chór. Przez cały koncert wydawał się wprost tańczyć do taktu porywającej muzyki Rameau – co kosztowało go nawet rujnację oryginalnej fryzury. Widać, że muzyka sprawia mu prawdziwą radość, którą podzielają młodzi wykonawcy i którą chętnie dzielą się z publicznością. To właśnie ta energia i entuzjazm, a także waga zadania z jakim przyszło się im zmierzyć, sprawiły, że łatwo przyszło wybaczyć drobne błędy czy niedociągnięcia. Pochwalić muszę też solistów, zwłaszcza głosy kobiece – wszystkie trzy sopranistki – Marelize Gerber, Cecile Achille i Natalia Kawałek – spisały się świetnie. Z głosów męskich najlepiej chyba wypadł baryton David Witczak. Wypada też wyrazić uznanie dla zespołu wokalnego WOK, przygotowanego przez Andrzeja Borzyma jr, który stanowił wyjątkowo mocny punkt tego wieczoru.

Stefan Plewniak i trzódka solistów; fot. I. Ramotowska

Pewnym smutkiem napawa miłośników muzyki barokowej w Polsce, że żadna z renomowanych scen muzycznych nie podjęła się do tej pory przygotowania któregoś z dzieł francuskiego mistrza. Całe szczęście, że takie zadanie nie przerasta młodych entuzjastów, którzy swoim dziełem sprawili fanom baroku w Warszawie niewyobrażalna wprost frajdę. Chwała stowarzyszeniu Dramma per musica, że dało im możliwość występu z tym programem na przygotowanym przez siebie festiwalu.

Ale refleksje na temat festiwalu to temat na oddzielny artykuł – na podsumowanie wkrótce przyjdzie czas. Dziś cieszymy się muzyka Rameau i nic nie jest w stanie zakłócić tej radości!